OHAL Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Son Dakika Flaş Haberler

Ölüde veya başka yerlerde bulunmuş şüpheli maddeler, görevlendirilen uzman tarafından incelenerek tahlil edilir. (3) Mağdur, şüpheli veya sanığın huzuru, tanıklardan birinin gerçeğe uygun tanıklık etmesine engel olabilecekse, o işte şüpheli veya sanığın bulunmamasına karar verilebilir. (2) Tanık veya bilirkişinin duruşma sırasında hazır bulunamayacağı veya oturduğu yerin uzaklığı nedeniyle bulunmasının güç olduğu anlaşılırsa, bu tanık veya bilirkişinin dinlenmesinde de birinci fıkra hükmü uygulanır. Madde 79 – (1) 78 inci madde uyarınca moleküler genetik incelemeler yapılmasına sadece hâkim karar verebilir. Kararda inceleme ile görevlendirilen bilirkişi de gösterilir. Madde 78 –  (1) 75 ve 76 ncı maddelerde öngörülen işlemlerle elde edilen örnekler üzerinde, soybağının veya elde edilen bulgunun şüpheli veya sanığa ya da mağdura ait olup olmadığının tespiti için zorunlu olması hâlinde moleküler genetik incelemeler yapılabilir. Alınan örnekler üzerinde bu amaçlar dışında tespitler yapılmasına yönelik incelemeler yasaktır. (4) Gözlem altına alınma kararına karşı itiraz yoluna gidilebilir; itiraz, kararın yerine getirilmesini durdurur. Madde 68 –  (1) Mahkeme,  her zaman bilirkişinin duruşmada dinlenmesine karar verebileceği gibi, ilgililerden birinin istemesi halinde de açıklamalarda bulunmak üzere duruşmaya çağırabilir. A) Resmî bilirkişilikle görevlendirilmiş olanlar ve 64 üncü maddede belirtilen listelerde yer almış bulunanlar.

F) Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve birdefada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteğiüzerine hâkimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak. (3) Şüpheli veya sanık yabancı olduğunda tutuklanma durumu, yazılıolarak karşı çıkmaması halinde, vatandaşı olduğu devletin konsolosluğunabildirilir. (2) Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi ençok iki yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir;uzatma süresi toplam üç yılı geçemez. (4) Tutuklama kararı verilmezse, şüpheli veya sanık derhâl serbestbırakılır. (2) Yakalanan veya gözaltına alınan yabancı ise, yazılı olarak karşıçıkmaması halinde, durumu, vatandaşı olduğu devletin konsolosluğuna bildirilir. (2) Gözaltına alma, bu tedbirin soruşturma yönünden zorunlu olmasına vekişinin bir suçu işlediğini düşündürebilecek emarelerin varlığına bağlıdır. (5) Birinci fıkraya göre yakalanıp kolluğa teslim edilen veya ikincifıkra uyarınca görevlilerce yakalanan kişi, düzenlenecek soruşturma belgesiylebirlikte hemen Cumhuriyet Savcılığına gönderilir. (4) Kolluk, yakalanan kişiye kanunî haklarını derhâl bildirir.

(2) Tarihi belirlenmiş olan duruşma ve yargılama usulüne ilişkin diğerişlemler vaktin darlığından dolayı katılan kimse çağrılamayacak veya kendisinehaber verilemeyecek olsa bile belirli gününde yapılır. Davaya katılmış olma koşuluyla davayı sonuçlandıran kararlara karşıkanun yollarına başvurma. (3) Hükmün gerekçesi, tümüyle tutanağa geçirilmemişse açıklanmasındanitibaren en geç onbeş gün içinde dava dosyasına konulur. (3) Ceza verilmesine yer olmadığına dair kararın gerekçesinde, 223 üncümaddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen hallerden hangisinedayanıldığının gösterilmesi gerekir. (2) Mahkeme başkanı, mahkemesinde staj yapmakta olan hâkim ve avukatadaylarının müzakere sırasında hazır bulunmalarına izin verebilir.

• Halen uygulama imkanı bulunan bu disiplin cezası artık kıtası huzurunda infaz edilmediğinden kişiyi teşhir etme niteliği ortadan kalmıştır.
• 2023 Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri yaklaşırken sıklıkla değişen Ülke gündemimizde; bu kez, belediye başkanının aynı zamanda Cumhurbaşkanı yardımcısı olarak atanmasının mümkün olup olmadığı tartışılmaktadır.
• D) Mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya kendini görevli veya yetkili görmesi.

Kusuryeteneği olmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası,üçte birden yarısına kadar artırılır. – (1) Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağıcebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suçişleyen kimseye ceza verilmez. Bu gibi hâllerde cebir ve şiddet, korkutma vetehdidi kullanan kişi suçun faili sayılır. (8) Geri verme hâlinde, kişi ancak geri verme kararına dayanakteşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir veya mahkûm olduğu ceza infazedilebilir. (2) Birinci fıkranın (a) ve (b)bentlerinde yazılı suçlar dolayısıyla yabancı bir ülkede mahkûmiyet veya beraatkararı verilmiş olsa bile, Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye’de yargılamayapılır. (3) Delillerin toplanması bittikten sonra Cumhuriyet savcısı ve hakkındahüküm kurulmuş olan kişiden yedi günlük süre içinde görüş ve düşüncelerinibildirmeleri istenir. F) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya DairSözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün buaykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmişkararıyla tespit edilmiş olması.

AYİM bir çok kararında; idari uyarı yazılarının, uyarı cezası olarak kayıtlara geçirilmesini,[895]  yine ceza verildiğine dair hiçbir kayıt bulunmamasına rağmen kayıtlarda görünen cezaları, sebep unsuru yönünden yok hükmünde saymaktadır[896]. AYİM disiplin cezası saymadığı idari uyarı yazılarında ise savunma alınmasına gerek görmemektedir[883]. AYİM Uygulamaları bakımından disiplin cezalarının şekil yönünden denetimini, savunma hakkı ve disiplin cezalarının tebliği alt başlıklarında incelenecektir. AYİM kararlarında yetki gasbı, fonksiyon gasbı ve kanuna ve hukuka açık aykırılık halleri genel olarak yokluk sebebi sayılmaktadır[844]. Bazı kararlarda ise yetki gasbının yanında, yetki tecavüzlerinin de yokluk sebebi olduğu belirtilmiştir[845]\. En sevdiğin masa oyunlarında ustalaş ve kazançlarını katla. paribahis\. “Müsaade olunmamış ceza vermekten” ise; Üstün cins ve miktar itibariyle kanunen selahiyetinde olmayan cezayı kasten vermiş olmasının anlaşılması gerekir[821].

Maddelerinin kapsamını ikinci bölümde ayrıntılı olarak incelediğimizden burada tekrar etmeyeceğiz. Konumuz açısından ise bu sınırlamalardan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nde asker kişiler tarafından dava konusu yapılan YAŞ kararları ve disiplin cezaları inceleme konusu yapılacaktır. AYİM’nin ilk ve son dereceli yüksek mahkeme olması bakımından istisna kapsamında olduğu da ileri sürülebilecektir. Ancak AYİM’nin görev alanı dikkate alındığında bu istisna kapsamına dahil edilemeyeceği yönünde karar verilmesi ihtimalinin daha yüksek olduğu kanaatindeyiz. Kanaatimizce yapılan yasa değişikliği, adil yargılama ilkesini karşılayacak yeni güvenceler getirmiştir. İlke olarak bütün belgelerin taraflara açık olduğu belirtildikten sonra, bunun istisnaları sayılmış, bu istisnaların yerinde olup olmadığı konusunda ise taraflara itiraz hakkı tanınarak son söz Mahkemeye bırakılmıştır. Bu düzenleme ile Türkiye Cumhuriyeti yüklü miktarda tazminat ödemekten kurtulmuştur. Maddesinin son fıkrası idare tarafından gönderilen “gizli” belgelerin davacıya gösterilmemesi “silahların eşitliği” ilkesinin ve dolayısıyla hakkaniyete uygun yargılanma hakkının tipik bir ihlalidir. Aynı maddenin son fıkrası ise ; “görevli daire ve kurul veya kanunsözcüleri tarafından getirtilen ve ya idarece gönderilen gizli her türlü belge ve dosyalar… taraf vekillerine incelettirilmez” demektedir. Bu fıkraya göre idare “gizli” kaydıyla mahkemeye bir takım belgeler sunmuşsa mahkeme bu belgeleri dikkate alacak, yani kararını bu belgelere dayanarak verebilecek ama bu bilgi ve belgeleri davacıya göstermeyecektir. Her ne kadar AİHM, subay üyelerin bağımsızlığı konusunda yeterli güvenceler bulunduğunu tespit etmiş ise de, subay üyelerin amiri durumunda olan makamlar genellikle iptali istenen idari işlemleri tesis eden makamlar olup Mahkeme önünde davalı konumunda bulunmaktadırlar. Örneğin Genelkurmay Başkanlığının bir işleminin iptalinin istenildiği bir davada, Genelkurmay Başkanlığı tarafından mahkemeye üye olması için önerilen subay üyeler ne kadar objektif olurlarsa olsunlar, davacılar tarafından bağımsız ve objektif olduklarının kabulü çok zor görünmektedir.

(7) Yukarıdaki fıkralarda yazılıfiillerin Türkiye Devleti ile aralarında savaş için ittifak veya iştirak olandevlet zararına olarak Türkiye’de işlenmesi hâlinde de bu madde hükümleriuygulanır. (6) Dört ve beşinci fıkralardayazılı suçları işleyen kimse ile anlaşan yabancıya da aynı ceza verilir. (3) Bu maddede tanımlanansuçların işlenmesi dolayısıyla tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenliktedbirlerine hükmolunur. (2) Verilecek ceza, suçun alenenişlenmesi hâlinde, altıda biri; basın ve yayın yolu ile işlenmesi hâlinde, üçtebiri oranında artırılır. (3) Gözaltına alınan, tutukluveya hükümlünün bu fırsattan yararlanarak kaçması hâlinde, kaçmaya kasten imkansağlama suçuna ilişkin hükümler uygulanır. (6) Bu suçların üstsoy, altsoy,eş veya kardeş tarafından işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte biri oranındaindirilir. (3) Bu suçların, cebir veyatehdit kullanılarak işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte biri oranındaartırılır.

Ceza Yargılaması Hukukunda maksat, maddi hakikate ve adalete ulaşmaktır. Bu nedenle; ilk derece mahkemelerinin verdiği kararlar, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından ve bu aşamada kesinleşmeyen kararlar da Yargıtay tarafından denetlenmektedir. Bölge adliye mahkemesinin gerçekleştirdiği inceleme, hem maddi ve hem de hukuki denetimi kapsamakta iken, Yargıtay incelemesi yalnızca hukuki denetimi kapsamaktadır. Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği; 30 Nisan 2021 tarihinde, 3935 sayılı Cumhurbaşkanı kararı ile yürürlüğe girmiş olup, 17 Eylül 1982 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Bekçilerin görev ve yetkileri 7245 sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nda düzenlenmektedir. Bu Kanunda; bekçi adaylarında aranacak şartlar, sınav, atama ve adaylık süreci, bekçilerin görev ve yetkiler ile başka görevde çalıştırma yasağı ile çalışma saatleri gibi çeşitli hükümler yer almaktadır. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında ayrı maddelerde düzenlenen; hem taşıdığı amaç ve hem de uygulama yöntemleri bakımından farklılık arz eden “elkoyulan eşyanın iadesi” ile “elkoyulan eşyanın elden çıkarılması” kavramları, uygulamada karıştırılabilmektedir. Bu nedenle yazımızda; elkoymanın tanımı ve amacı ile birlikte, elkoyulan eşyanın iadesi ve elkoyulan eşyanın elden çıkarılması kavramları arasında bulunan farklar açıklanacaktır. Bu yazıda tartışma konumuz; tutuklu sanığın temyiz incelemesinin duruşmalı yapılması halinde SEGBİS, yani uzaktan eşzamanlı sesli ve görüntülü yöntemle duruşmaya katılıp katılamayacağı, 2.